ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK
Öğrenilmiş Çaresizlik; Bireyin başarısızlıkları sonucunda, tekrar denese de sonucu değiştiremeyeceğine olan inancı nedeniyle adım atmamasıdır. Kişi artık bu durumu değiştirme ihtimalinin olduğu zamanlarda bile adım atacağına inanmaz.
Öğrenilmiş Çaresizlik; Durumuna Sebep Olan Nedenler Nelerdir?
En başta aile faktörüdür . Çünkü çocuklar dünyaya gözlerini ailelerin yanında açıyor. En temel eğitimi ailede alıyorlar. Çocuğun duygusal, bilişsel ve davranışsal olarak gelişimi ailede başlıyor. Aile çocuğu hayata hazırlıyor. Aile çocuğa sürekli “yapamazsın” “beceremezsin” gibi cümleler kuruyorsa yada çocuğa ait sorumlulukları çocuk yerine yapıyorsa öğrenilmiş çaresizlik oluşmaktadır. Çocuğa eleştirel bir dille yaklaşılırsa çocuğun kendine olan güveni zedelenir. Ailem bana beceriksizsin diyor demek ki öyleyim inancı gelişiyor. Ve güvensiz bağlanma oluşuyor. Ve çocuk sorumluluktan kaçıyor. Sorumluluk almaktan korkuyor.
Bu yüzden çocuklarınıza eleştirel bir dille yaklaşmayın. Çocuklarınızı teşvik edin. Dersleri başarısız olan bir çocuğun notlarından çok çalışıp çalışmadığının üzerinde durulmalıdır. Başarılı olduğu durumlarda cesaretlendirici sözler söylenmelidir. Ebeveynlerinin çocuğa boyunu aşan görevler vermemesi gerekir. Çocuğun gelişimsel özelliğine uygun görevler verilmeli, küçük görevlendirmeler yapılmalıdır. Ve başarılı olduğunda takdir edilmelidir.
Çocuk Davranışının genel özellikleri şunlardır
Özgüven eksikliği, düşük başarı beklentisi, yardım istememek gibi özellikler denilebilir. Yetişkinlere baktığımızda bunun sonuçlarını şöyle görebiliriz. Kişi yapamayacağım inancıyla depresyon yaşayabilir. Kişiyi umutsuzluğa itebilir. Anksiyete bozukluğuna neden olabilir. Kişiyi intihara sürükleyebilir. Olumsuz çevre koşulları da buna neden olabilir. Örneğin kişi maddi zorluğu nedeniyle otobüse binmek zorundadır. Ama o otobüsün geç kalmasıyla kişi işyerine çoğunlukla geç kalmaktadır. Ve sorumsuz olarak adlandırılır. Ve kişi bir müddet sonra bu denilene uyum sağlayacaktır. Ve kendini sorumsuz birisi olarak görecektir. Öğrenilmiş çaresizlik kişinin kendini nasıl algıladığıyla ilgilidir.
Öğrenilmiş Çaresizlik Durumunu Yenmek
Birinci koşulu; algılama biçimimizi değiştirmektir. Yapamam inancını olumluya yani yapabilirim inancına çevirmek yani alternatif inançlar oluşturmamız gereklidir. Daha önceki edindiği başarılara odaklanılması gereklidir. Kendinize güvenmeniz gereklidir. Hayata ve kendinize şans vermeniz gereklidir. Size yapılan eleştirileri olduğu gibi kabul etmemeniz gereklidir.
VERBAL PSİKOLOJİ DANIŞMANLIK MERKEZİ
0501 327 1985